ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ
ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ
Η Γεωγραφική θέση του Χωριού μας
Το Κάτω Γραμματικό είναι κοινότητα του Δήμου Βεγορίτιδας του Ν.Πέλλας.Η απόσταση από την Έδεσσα είναι 29,00 χλμ. από Αθήνα 530 χιλιόμετρα και από την Πτολεμαίδα 38.Το χωριό μας βρίσκεται σε θψόμετρο 820 μέτρων από την επιφάνια της θάλασσας
Τα όρια της κοινότητας μας είναι τα παρακάτω.Ν.Α είναι το δάσος της Νάουσας.Α Δημόσιο δάσος προς ΑΓ.Φωτεινή και Φλαμουριά.Ν είναι το Βέρμιο.Δ είναι οι Γεωργικές εκτάσεις της κοινότητας Πύργων Εορδαίας.Β.είναι οι εκτάσεις της κοινότητας Περαίας και ΒΑ Της Άρνισσας.
Ο πληθυσμός του χωριού
Σήμερα ο πληθυσμός του χωριού είναι 130 κάτοικοι .Το 1971 ήταν 317 κάτοικοι .η μείωση αυτή είναι αποτέλεσμα της ανεργίας που υπάρχει στην περιοχή.
Το Κλίμα
Το κλίμα είναι εύκρατο δηλαδή ούτε το ψύχος ανεβαίνει υπέρμετρα, ούτε η ζέστη γίνεται το καλοκαίρι ανυπόφορη.
Ασχολίες των κατοίκων
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την γεωργία .Παράγουν κυρίως μήλα ,κεράσια ,ροδάκινα, σιτάρι ,καλαμπόκι. Εκτρέφουν αγελάδες και αιγοπρόβατα.
Αγελαδες.198.
Αιγοπροβατα.2.400
Η ιστορία του χωριού
Πως πήρε το όνομα το χωριό μας
Η ιστορία του χωριού μας χάνεται στους αιώνες.Ιστορικά στοιχεία για το χωριό μας υπάρχουν από τον 11ο μ.χ αιώνα.. Σώνεται μέχρι τις μέρες ο Ι. Ν. του Αγ.Γεωργίου που χρονολογείται από τον 11ο μ.χ αιώνα και ο μεταβυζαντινός πύργος. Αυτός σύμφωνα με μαρτυρίες των προπαππούδων έκτος από από τη βάση η οποία σώζεται είχε και τρεις ορόφους .Η οποίοι ήταν ξύλινη και καταστράφηκαν με το πέρασμα του χρόνου. Στον πύργο αυτό έμενε κάποιος μουσουλμάνος άρχοντας με την οικογένειά του. Μάλλον ήταν ο πασάς της περιοχής .Δίπλα από τον πύργο υπήρχε ο Ι. Ν. του Αγ. Νικολάου ο οποίος καταστράφηκε πριν από μερικές 10ετίες και είχε σπάνιες τοιχογραφίες .Εκεί ψάλτης ήταν ένας νεαρός καλλίφωνος χριστιανός ο Δημήτριος ο οποίος ήταν γραμματιζούμενος .Όποιος ήθελε να συντάξει κάποιοο έγγραφο πήγαινε σε αυτόν.
Ο πασάς που έμενε στον πύργο είχε και μια κόρη η οποία είχε αγαπήσει το νεαρό Δημήτριο. Τον αγάπησε ακούγοντας την φωνή του όταν ο νεαρός έψελνε.Ο πατέρας της κάλεσε το νεαρό και του είπε να γίνει γαμπρός του ,όπως πρώτα θα έπρεπε να αλλάξει πίστη να γίνει μουσουλμάνος. Φυσικά ο Δημήτριος δε συμφώνησε .Στην άρνηση του νεαρού , τον κρέμασε στον πλάτανο δίπλα από τον πύργο στην μεριά του ποταμού. Ο πλάτανος ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα, .έτσι λοιπόν πήρε το όνομα το χωριό μας από το νεαρό γραμματιζούμενο που έδωσε την ζωή του για την πίστη του στο Θεό και την πατρίδα.
Λέγετε ότι το σώμα του έμεινε κρεμασμένο στον πλάτανο για παραδειγματισμό προς τους υπόλοιπους χριστιανούς ,για μέρες .Αργότερα το πήραν και το έθαψαν άγνωστο όμως που.
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ ΟΠΟΥ ΚΡΕΜΑΣΑΝ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟ
ΤΟ ΘΑΥΜΑ
Δίπλα από το Ι,Ν. της Αναλήψεως ακριβώς πίσω από το ιερό υπάρχει μια πηγή (Αγίασμα) .Κάποιοι χωριανοί παρατήρησαν παραμονή της Αναλήψεως πως μαζί με το νερό της πηγής έβγαινε-έτρεχε και λάδι .Ξαναπαρατήρησαν το γεγονός και τα επόμενα χρόνια και αυτό επαναλαμβάνονταν κάθε χρόνο παραμονή της γιορτής της Αναλήψεως της 12 το βράδυ.
Σε εργασίες που κάνανε στην πηγή πριν χρόνια οι χωριανοί Τσιρέκας Κ. και ο νεαρός τότε Κράλλης Γ. βρήκαν ανθρώπινα οστά νεαρού ανθρώπου .
Συνέντευξη του μαθητή Σαμαρά Σταύρου από τον κ. Τσιρέκα Κων/νο
Ο Ι.Ν του ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ Ι.Ν. ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΝΑΟΥ
Το μόνο κτίσμα που δεν καταστράφηκε είναι η παλιά Βυζαντινή εκκλησία του Αγ.Γεωργίου με πολύ αξιόλογες βυζαντινές τοιχογραφίες και εικόνες. Βρίσκεται έξω
Από το χωριό,είναι κτισμέμη σε ύψωμα .Φέρνει το όνομα sent giorg.Αυτή την ονομασία την πήρε από τους σταυροφόρους. Μια παλιά επιγραφή την παρουσιάζει κτισμένει το 1175 μ,χ.Σήμερα υπάρχει μέσα στην εκκλησία επιγραφή του 1667 που είναι μάλλον από κάποια ανακαίνιση του ναού.
Ο ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ Α
Μεταξύ των επιφανών ανδρών της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας,των εργασθέντων για το μεγαλείο της φυλής ,των δημιουργών των βάσεων του ελεύθερου πολιτικού βίου των Ελλήνων εξέχουσα θέση κατέχει ο εκ Γραμματικού Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Χρύσανθος. Γεννήθηκε στο Κ.Γραμματικό στις 25 Φεβρουαρίου 1768.Η πληροφορία προέρχεται από τον κώδικα της Ι.Μ.Σερρών.Ο Χρύσανθος κατάγονταν από την οικογένεια Μανωλέα της οποίας απόγονοι υπάρχουν και σήμερα. Ο πατέρας του ονομάζονταν Αναστάσιος και η μητέρα του Αικατερίνη. Τα πρώτα γράμματα τα διδάχθηκε από τον ιερέα θείο του Νικόλαο, γραμματοδιδάσκαλο της ιδιαίτερης πατρίδας του .Μετά τη στοιχειώδη παιδεία του οι γονείς του τον έστειλαν στην πόλη της Κοζάνης ,όπου τα χρόνια εκείνα άκμαζε η σπουδαία Σχολή .Διευθυντής της Σχολής ήταν ο εξ Ιωαννίνων Αμφιλόχιος Παρασκευάς. Εκεί χειροτονήθηκε από τον Θεόφυλο διάκονος και αργότερα στη Θεσ/νικη ιερέας .Αργότερα γίνεται αρχιμανδρίτης. Υπηρέτησε στο ναό της Υπαπαντής και διακρίθηκε στο κήρυγμα,τη φιλανθρωπία και την κοινωνική δράση .Στις 5 /2/ 1799 και σε ηλικία 31 ετών γίνεται Μητροπολίτης Βέροιας. Το 1807 ιδρύει στο Κ.Γραμματικό Σχολή και τοποθετεί στη θέση του Διευθυντή τον ιερομόναχο Διονύσιο τον Προδρομίτη .Τον Ιούλιο του 1811 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Σερρών.Το1818 πήγε στης Σέρρες ο εκ Βλάστης οπλαρχηγός Ιωάννης Φαρμάκης ως έμπορος και τον μυεί στην Φιλική Εταιρεία. Μυημένος πλέον στα της Φ. Εταιρείας επικοινωνεί απευθείας με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη .Στις 9 Ιουλίου 1824 γίνεται Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Φροντίζει να επαναλειτουργήσουν σχολεία στη Μακεδονία Ήπειρο και Θεσσαλία .Ο Χρύσανθος πιέστηκε να παραιτηθεί ,η Πατριαρχεία του διαρκεί 2 χρόνια και τρεις μήνες. Εξορίζεται από τον σουλτάνο για τρία χρόνια. Αργότερα ο Σουλτάνος ανακαλεί το διάταγμα της εξορίας του Χρύσανθου .Αυτός αποσύρθηκε καταρχήν στην Προύσα και κατόπιν στην Πριγκηπονήσια της Προποντίδας στην Μονή της Μεταμορφώσεως.Μετά το θάνατό του στις 10/9/1834 ο διδάσκαλός του Αμβρόσιος χάραξε πάνω στην πλάκα τα εξής, Αυτός υπήρξε, ο Φιλικός και ο Πατριάρχης .Προσωπικότητα φωτεινή,η οποία έδωσε ώθηση και πνοή για την καλλιέργεια των γραμμάτων και της ιδέας της ελευθερίας του Ελληνικού γένους,παντου όπου διακόνησε.www.ems.name/Makedonikos_agon_praktika/papalazaru.pdf